Biostymulacja laserowa w fizjoterapii

Biostymulacja laserowaLeczenie światłem laserowym już od dawna jest wykorzystywane w fizjoterapii i jest ważnym uzupełnieniem innych metod leczniczych stosowanych w gabinetach fizjoterapii. Celem artykułu jest skrótowe wyjaśnienie efektów biologicznych zachodzących w tkankach pod wpływem światła laserowego działającego w bliskiej podczerwieni oraz przedstawienie kilka konkretnych rozwiązań stosowanych na rynku.

W zależności od mocy lasera, wyróżniamy tu dwie grupy:

  • Niskoenergetyczne (LLLT) – o mocy nie przekraczającej 1W. Ich energia jest na tyle niska, że nie wywołuje destrukcji tkanek i na tyle wysoka (>1 mW), że jest w stanie wpływać na aktywność biologiczną tkanek, wspomagać ich regenerację i hamować stany chorobowe. Działanie lasera niskoenergetycznego ma charakter typowo biostymulacyjny.
  • Wysokoenergetyczne (HILT) – o mocy powyżej 1W, zazwyczaj od 5W do 12W. Oprócz działania biostymulacyjnego, które w tym wypadku jest jeszcze większe, mają również działanie przeciwbólowe i skutkują szybszym efektem leczniczym. Z uwagi na efekt termiczny, mogą być używane tylko przez specjalnie przeszkolony personel. Głębokość wnikania światła laserowego dochodzi nawet do kilkunastu centymetrów.

Mechanizm leżący u podstaw leczniczego oddziaływania światła lasera na komórki nie jest do końca zbadany. W odróżnieniu od innych metod naświetlania zwykłym światłem podczerwieni, np. za pomocą lampy Sollux, gdzie efekt leczniczy jest związany z tzw. rozgrzewaniem tkanek (energia fotonów jest zamieniana na ciepło), w przypadku naświetlania koherentnym, monochromatycznym i dobrze skolimowanym światłem laserowym, energia fotonów jest odpowiedzialna za różne efekty o charakterze fotochemicznym, fotofizycznym i fotobiologicznym, a efekt termalny ma tu minimalne znaczenie.

Efekty te występują na poziomie molekularnym, komórkowym i tkankowym, a terapia laserem okazała się szczególnie skuteczna w leczeniu stanów zapalnych mięśni oraz stawów, przyczynia się do ograniczenia dolegliwości bólowych i sprzyja procesom gojenia tkanek. Ponadto, laseroterapia sprawdza się w leczeniu stanów zapalnych skóry a także w zabiegach poprawy urody skóry.

Wszystkie wspomniane wyżej zalety stosowania światła laserowego są następstwem różnych wspierających się nawzajem efektów leczniczych, które można skategoryzować w sposób opisany poniżej.

Efekt #1. Biostymulacja procesów gojenia

Światło lasera przyspiesza różne procesy naprawcze. Stymuluje mitochondria komórkowe i przyspiesza produkcję ATP. Większa produkcja ATP dostarcza komórkom energii, co oznacza, że komórki, które zostały uszkodzone z uwagi na stan zapalny, czy urazowy, zaczynają ponownie wykonywać swoje fizjologiczne funkcje. Światło lasera stymuluje odradzanie się komórek (proliferacja), doprowadza do rozwoju fibroblastów, syntezy kolagenu i lepszego wnikania leukocytów. W konsekwencji, przyspieszeniu podlegają procesy gojenia. Dochodzi również do szybszej regeneracji tkanki nabłonkowej (epitelializacja), co przyspiesza bliznowacenie ran (w tym owrzodzeń) i zmniejsza ryzyko infekcji.

Efekt #2. Lepsze mikrokrążenie

Laseroterapia wykazuje działanie wysoce naczyniowoczynne za sprawą mikrocyrkulacji. Aktywacja mikrokrążenia sprzyja większemu zaopatrzeniu komórek w środki odżywcze, lepszemu odprowadzeniu z tkanek produktów przemiany materii oraz większej resorpcji obrzęku i wysięku. Mikrokrążenie skraca czas niedokrwienia tkanek, dzięki czemu skraca się czas leczenia stanu chorobowego. Szybciej zanikają stany obrzękowe.

Efekt #3. Działanie przeciwzapalne

Stan zapalny jest nadmierną reakcją obronno-naprawczą organizmu w odpowiedzi na uszkodzenie tkanek. Proces tej reakcji jest dość skomplikowany i łączy ze sobą różne wzajemne reakcje występujące na poziomie komórkowym i naczyniowym, czego symptomem są m.in. obrzęk, ból a także ograniczenie bądź utrata funkcjonalności ruchowej jakiegoś narządu. Światło lasera odgrywa tu rolę pośredniczącą, hamuje przebieg wspomnianego procesu, dzięki czemu szybciej się kończy i szybciej zanikają towarzyszące mu niekorzystne symptomy.

Efekt #4. Działanie przeciwbólowe (analgetyczne)

Działanie światła laserowego ogranicza produkcję biomediatorów odpowiedzialnych za przekazywanie sygnałów bólowych w systemie nerwowym, co w połączeniu z jednoczesnym uwalnianiem substancji odpowiedzialnych za hamowanie bólu, przynosi efekt przeciwbólowy, który dodatkowo jest wspomagany efektem przeciwzapalnym.

Rozwiązania

Lasery stosowane do celów biostymulacyjnych wykorzystują wiązkę laserową o długości od 800 do 900 nm, gdyż dla tych długości można uzyskać stosunkowo największą głębokość penetracji tkanek (do kilkudziesięciu milimetrów) przy minimalnych efektach cieplnych. Na rynku najczęściej można spotkać diodowe lasery półprzewodnikowe (w oparciu o AlGaAs) emitujące wiązkę o długości 808 nm. Lasery wysokoenergetyczne wykorzystują ponadto długość fali 980 lub 1064 nm.

Zdecydowana większość urządzeń do laseroterapii, to urządzenia stacjonarne, gdzie zabieg musi być wykonywany przez fizjoterapeutę z użyciem specjalnej rękojeści laserowej. Niektóre lasery posiadają wbudowany akumulator i mogą być dzięki temu wykorzystywane również w sposób przenośny, np. urządzenia do laseroterapii firmy GLOBUS.

Więcej informacji na temat parametrów wiązki laserowej stosowanych w laseroterapii znajduje się w artykule: „Skuteczna dawka energii w laseroterapii„.

image_print

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *